About the Artist – O Artyście
Witold Jańczak, aka „Jantar” (1912 – 1985)
Educated in the National School of Decorative Arts in Poznan (decorative painting, stained glass), afterwards (1938-1947) he graduated from the Academy of Fine Arts in Cracow under supervision of professors Karol Frycz, Konrad Strzednicki i Fryderyk Pautsch (diploma). Besides easel painting (oil, tempera), Jańczak made graphics, monotype, polychrome. He designed stained glass and ex-libris and decorated interiors of churches: woodcut, mosaic.
Jańczak’s works are stored in the f. Ministry of Culture and Art Collections, Museum of Polish Army, Gallery of Modern Painting, Graphics and Sculpture in Rzeszow, Castle Museum of Malbork and in private collections within and outside polish borders, i.a. Austria, Belgium, Brazil, Denmark, Israel, Germany, Switzerland, USA, Hungary, Italy. The artist designed and made polychrome in the church of Basznia Dolna and stained glass in historic church in Zawoja.
Witold Jańczak, ps. „Jantar” (ur. 1912 – zm. 1985)
Absolwent Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych w Poznaniu (malarstwo dekoracyjne i witraże), a następnie (1938-1947) Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem profesorów Karola Frycza, Konrada Strzednickiego i Fryderyka Pautscha (dyplom). Oprócz malarstwa sztalugowego (olej, tempera), tworzył grafikę, monotypię barwną, polichromię. Projektował witraże i dekoracje wnętrz kościelnych: drzeworyty, mozaiki. Tworzył exlibrisy.
Prace Jańczaka znajdują się w Zbiorach d. Ministerstwa Kultury i Sztuki, Muzeum Wojska Polskiego, Rzeszowskiej Galerii Współczesnego Malarstwa, Grafiki i Rzeźby, Muzeum Zamkowego w Malborku, a także w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą, m.in.: w Austrii, Belgii, Brazylii, Danii, Izraelu, Niemczech, Szwajcarii, Szwecji, USA, na Węgrzech, we Włoszech. Artysta zaprojektował i wykonał polichromię w kościele w Baszni Dolnej, a także witraże w zabytkowym kościele w Zawoi.
Jańczak’s favourite genres of painting are allegorical painting, marine landscapes and portraits. One of the most eye-catching works of his is cycle of thrilling compositions “Wspomnienia obozowe” (Camp flashbacks), where some perceive personal experiences of the author from the times of war.
“There is a prominent convergence between works of Jańczak the graphic artist and Jańczak – the painter. A similar rule of shaping a form penetrates them, namely: monumentalisation, conciseness, specific geometric linearity adorned with ornaments. But above all, the convergence protrude from the contents of his work. These are humanistic contents, experiences and a concept enclosed in shapes of figural presentation with human participation in different situations, showing more dramatic than lyrical cases.”
Catalogue from exhibition “Witold Jańczak. Painting and graphics”, Salon TPSP, Cracow 1971
Jańczak’s painting style reveals massive influence of his master, professor Pautsch, Polish expressionism painter, folk art lover. Witold Jańczak learned from him the method of painting expressively and to separate the elements of composition with thick contours. In his works we can observe deviation from academic painting. He perceived nature more intuitively, a strong sensation of atmosphere finds its way in interesting painting experiments.
“Jańczak’s compositions are characterized by monumentalisation and decorativeness. This manner is visibly connected with his experience with stained glass and polychrome. There, the artist is sometimes restricted by contents and function of work, but in paintings, monotypes and woodcuts he can freely express his visions on a base of arbitrarily chosen topic. Formal side of Jańczak’s art is not a goal itself. It expresses particular contents on the basis of topics marked in titles of individual works. Besides easel painting these are techniques he uses: fast in realization monotype and deeply and generally cut woodcut – excluding themselves hesitantly. These works act on concise signs, they are unambiguous, clear. It seems that this makes the effect.”
Catalogue “Exhibitions of Monotypes and Woodcuts of Witold Jańczak”, TPSP, Cracow 1965
Ulubione gatunki Jańczaka to malarstwo alegoryczne, pejzaże marynistyczne oraz portrety. Szczególną uwagę przykuwa cykl przejmujących kompozycji „Wspomnienia obozowe”, w których niektórzy upatrują się osobistych przeżyć autora z czasów wojny.
„Istnieje wyraźna zbieżność między pracami Jańczaka grafika i Jańczaka – malarza. Przenika je podobna zasada kształtowania formy, a więc monumentalizacja, lapidarność i swoista geometryzowana linearność nie pozbawiona cech ornamentacyjnych. Ale przede wszystkich zbieżność występuje w treści prac. Są to treści humanistyczne, przeżycia i pojęcie przeniesione w kształty figuralnych przedstawień z udziałem człowieka w różnych sytuacjach, ukazujące sprawy bardziej dramatyczne niż liryczne.”
Katalog z wystawy „Witold Jańczak. Malarstwo i grafika”, Salon TPSP, Kraków 1971
Styl malarski artysty zdradza duży wpływ jego mistrza, profesora Pautscha, polskiego malarza ekspresjonistycznego, miłośnika sztuki ludowej. Witold Jańczak przejął od niego sposób malowania wyrazistymi pociągnięciami pędzla oraz skłonność do oddzielania poszczególnych elementów kompozycji grubym konturem. W pracach Jańczaka widać odejście od programowego warsztatu, graniczącego z akademizmem, do bardziej intuicyjnego podejścia do natury, w którym silne odczucie nastroju pejzażu znajduje ujście w ciekawych eksperymentach malarskich.
„Kompozycje Jańczaka cechują monumentalizacja i dekoracyjność. Ta postawa ma widoczny związek z doświadczeniem twórcy witrażów i polichromii. O ile jednak tam artysta skrępowany bywa treścią i funkcją dzieła, o tyle w obrazach, monotypiach i drzeworytach może swobodniej rozwijać swoje poszukiwania w oparciu o dowolnie wybraną tematykę. Formalna strona twórczości Jańczaka nie jest celem samym w sobie, służy wyrażaniu określonych treści, w oparciu o tematy oznaczone w tytułach poszczególnych prac. Obok malarstwa sztalugowego oto techniki, którymi najczęściej się posługuje: szybka w realizacji monotypia oraz głęboko i ogólnie cięty drzeworyt – wykluczające się niezdecydowanie. Prace te operują lapidarnymi znakami, są jednoznaczne, jasne. W tym wydaje się tkwi ich oddziaływanie.”
Katalog „Wystawy Monotypii i Drzeworytów Witolda Jańczaka”, TPSP, Kraków 1965
Chosen exhibitions
1949 – 1961 – Regional exhibitions in Cracow (8)
1950, 1952 – National exhibition in Warsaw
1951 – exhibition “Plastycy w walce o pokój” (“Artists fighting for peace”), Cracow
1954 – exhibition C.B.W.A in Cracow
1955, 1956, 1957, 1960 – SALON T.P.S.P in Cracow
1958 – individual exhibition in Cracow
1958 – 1974 – numerous individual exhibitions of woodcut in Cracow, Warsaw, Szczecin etc.
1959 – II National exhibition in Warsaw
1959,1960 – “Festiwal Sztuki Krakowa” (Festival of Cracovian Art), ZPAP (Polish Artists Union)
1960 – National exhibition in Radom
1963 – National exhibition “XX-lecie Ludowego wojska Polskiego w twórczości plastycznej” (20 anniversary of Polish People’s Army in art), Zachęta, Warsaw
1971 – exhibition „Witold Jańczak. Malarstwo i grafika” („Witold Jańczak. Painting and graphics”), SALON TPSP Cracow
1986 – Exhibition of Works of the Members of Polish Marine Association, TPSP in Cracow
Chosen Exlibris
– Ex libris of Polish Army Museum in Warsaw 1970
– Ex libris of Dutch Polonia – 1972
– Ex musicis XVII Congresso Internazionale dell` Exlibris Lugano 1978
– Ex libris AAST di Jesolo Lido 1979
Wybrane wystawy
1949 – 1961 – Okręgowe wystawy w Krakowie (8)
1950, 1952 – Ogólnopolska wystawa w Warszawie
1951 – wystawa „Plastycy w walce o pokój”, Kraków
1954 – wystawa C.B.W.A w Krakowie
1955, 1956, 1957, 1960 – SALON T.P.S.P w Krakowie
1958 – indywidualna wystawa w Krakowie
1958 – 1974 – liczne indywidualne wystawy drzeworytu Kraków, Warszawa, Szczecin i inne miasta
1959 – II Ogólnopolska wystawa w Warszawie
1959, 1960 – „Festiwal Sztuki Krakowa”, Związek Polskich Artystów Plastyków
1960 – Ogólnopolska wystawa w Radomiu
1963 – Ogólnopolska wystawa XX-lecie Ludowego Wojska Polskiego w twórczości plastycznej, Zachęta, Warszawa
1971 – Wystawa „Witold Jańczak. Malarstwo i grafika”, SALON TPSP Kraków
1986 – Wystawa Prac Członków Stowarzyszenia Marynistów Polskich, TPSP w Krakowie
Wybrane Exlibrisy
– Ex libris Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie 1970
– Ex libris Polonii Duńskiej – 1972
– Ex musicis XVII Congresso Internazionale dell` Exlibris Lugano 1978
– Ex libris AAST di Jesolo Lido 1979